Passende straf

Begin juli schreef ik over Henk, die gedagvaard was om te verschijnen bij de politierechter. Vandaag vond de strafzaak in Leeuwarden plaats.

Henk werd verweten dat hij een ongeval had veroorzaakt en de plaats van dat ongeval had verlaten zonder zijn identiteit kenbaar te maken, en verder dat hij had gereden zonder dat hij beschikte over een geldig rijbewijs. Daarnaast wilde de officier van justitie dat een eerder opgelegde voorwaardelijke celstraf zou worden omgezet in een onvoorwaardelijke celstraf.

Ik had Henk vooraf gewaarschuwd dat de officier van justitie de mogelijkheid had om de tenlastelegging te wijzigen. Henk zou in dat geval niet alleen rekening moeten houden met een veroordeling voor het rijden zonder geldig rijbewijs op de dag van het ongeval zelf maar ook in de daaraan voorafgaande periode van 18 maanden. Maar gelukkig hield de vertegenwoordigster van het openbaar ministerie het bij de oorspronkelijke tenlastelegging.

Over het bewijs van beide feiten viel weinig te zeggen. Henk had bij de politie een bekentenis afgelegd en herhaalde bij de rechter zijn eerder afgelegde verklaringen. Daarnaast waren er getuigen. Nee, het ging niet zozeer om de vraag of er een veroordeling zou volgen maar of het zou lukken Henk uit de gevangenis te houden. En dat was een hele kluif.

Ter zitting kwam al snel de justitiële documentatie aan bod. Henk was weliswaar nog geen 30 maar toch al zesmaal met justitie in aanraking geweest voor soortgelijke overtredingen. De rechter begon in staccato op te sommen. Meerdere keren rijden onder invloed, het verlaten van de plaats van een ongeval, snelheidsovertredingen en zelfs een overtreding van de Scheepvaartverkeerswet. Geldboetes, rijontzeggingen, werkstraffen, een proeftijd. Koele feiten, zakelijk op een rij gezet.

Het woord hardleers viel. Henk zakte steeds dieper onderuit in zijn stoel.

Maar ik wenkte hem omhoog. Hij moest zijn verhaal doen, stugge Fries of niet. Wilde hij een celstraf ontlopen dan was het op z’n minst zaak om zoveel mogelijk persoonlijke omstandigheden naar voren te brengen.

Gelukkig, hij begon te praten.

Nadat hij afgelopen winter door de politie was gebeld in verband met de slippartij op de besneeuwde weg, brak Henk. Eindelijk kon/moest hij zijn verhaal doen. En dat luchtte op. Hij had verteld over zijn dubbelleven. Voor zijn baan als chauffeur had hij een rijbewijs nodig. Zonder dat roze papiertje zou hij ontslagen worden en zou hij zijn hypotheek niet meer kunnen betalen. Zijn ouders wilde hij niet weer teleurstellen, dat had hij als jonge twintiger al te vaak gedaan. Daarom verzweeg hij tegenover alles en iedereen dat zijn rijbewijs in 2008 ongeldig was verklaard. Hij hield de schijn van een normaal leven op, vertelde zijn werkgever en directe omgeving niets en werkte gewoon door.

Vragen over je werk vermijden en vooral geen ongelukken maken onderweg was het devies. Dan komt niemand er achter. Maar anderhalf jaar later ging het uiteraard een keer fout. Niet vanwege alcohol. Henk dronk al een tijd niet meer. Nee, winterse weersomstandigheden braken hem op.

Natuurlijk werd Henk direct ontslagen toen hij zijn werkgever had ingelicht. Geen werk, geen uitkering en nauwelijks perspectief. Maar na 24 sollicitaties mocht hij op gesprek komen bij een distributiecentrum. 13 weken later zijn ze daar nog steeds erg tevreden over hem.

De ervaring leert dat rechters behoud van een baan en stabiliteit in iemands leven belangrijk vinden en daar bij hun oordeel rekening mee houden als de omstandigheden dat toelaten. Zo ook in dit geval.

Henk kreeg een werkstraf van 70 uren en een rijontzegging voor de duur van 4 maanden. Daarnaast een voorwaardelijke gevangenisstraf van 14 dagen met een proeftijd van 2 jaren. De eerder opgelegde voorwaardelijke straf werd omgezet, maar niet in een onvoorwaardelijke gevangenisstraf maar in een werkstraf van 28 uren. Missie geslaagd.

Op de vraag of dit nu gerechtigheid is zullen de meningen wel verdeeld zijn. De rechter gaf aan de opgelegde straf passend te vinden. Henk vond dat hij van geluk mocht spreken. En ik? Ik was blij de uitdaging te zijn aangegaan.